Każda parafia prowadzi spis wiernych swojej parafii. Takie zgłaszanie się i zapisywanie się do parafii jest dobrowolne. Znacząco pomaga w zachowaniu pewnego porządku, ale też ułatwia formalności związane z zawieraniem związku małżeńskiego, chrztów i in. Nie wszyscy jednak wierni zapisują się do parafii, co w żaden sposób nie wpływa na ich możliwości uczestnictwa w życiu liturgicznym. Najbardziej widoczne to „nie zapisywanie się” występuje w dużych miastach.

Nie ma jednej, autorytatywnej odpowiedzi Kościoła prawosławnego na to i na wiele innych podobnych pytań, podobnie jak ma to miejsce w innych wyznaniach chrześcijańskich czy innych religiach (wyjątkiem może tu być Kościół rzymskokatolicki, ale Watykan też nie udziela odpowiedzi na wszystkie pytania). W związku z powyższym lepiej pytać co prawosławni chrześcijanie sądzą na ten (i inne) temat. Jak Pani zauważyła zdarzają się opinie skrajnie negatywne, opatrzone ponadto wymowną (nad?)interpretacją, co bynajmniej nie oznacza, że wszyscy prawosławni z nimi się zgadzają. Podejrzewam, że podobnie jest we wszystkich ludzkich środowiskach. Z lekcji fizyki pamiętam, że przy podsumowywaniu wyników wielokrotnie powtarzanych doświadczeń, obydwie skrajne wartości – najniższa i najwyższa – nie powinny były być brane pod uwagę. To chyba jedna z wielu wskazówek, które sugerują, że „prawda leży pośrodku”…

Nie natknąłem się na oficjalne stanowisko Cerkwi w tej sprawie, ale powiedziałbym, że jest ostrożne. Dużo (jeżeli nie wszystko) zależy od tego, czemu coaching miałby służyć i jakimi metodami miałby się posługiwać. Jeśli miałby przy tym pretendować do swego rodzaju „świeckiej wersji” przewodnictwa duchowego, to z różnych względów mam poważne wątpliwości. Polecam lekturę książki „Przewodnictwo duchowe w monastycyzmie prawosławnym”.

Judo to japońska sztuka walki wywodząca się z ju-jutsu, czyli systemu walki wręcz stosowanego przez samurajów. Judo stanowi „delikatniejszą” i „bezpieczniejszą” wersję ju-jutsu. Jigoro Kano stworzył ten system na początku XX w. właśnie jako dyscyplinę sportową. Japońskie sztuki walki charakteryzują się przede wszystkim utylitarnością. To zbiór technik. Sfera duchowa ma raczej związek z kulturą Japonii. Szacunek, honor, uczciwość, pracowitość czy dążenie do perfekcji przy szczególnym podkreśleniu wartości estetycznych, stanowią podstawę tego, co nie znający tematu nazywają „okultyzmem”. Faktem jest, że Japończycy nie są chrześcijanami. Wszystko zatem, co wychodzi spod ich rąk nie ma u podstaw chrześcijaństwa. Bardzo dobre samochody czy elektronika również (to zamierzona, żartobliwa dygresja). Z tego jednak nie rezygnujemy. Japońskie sztuki walki charakteryzuje ogromny humanitaryzm. Mamy obezwładnić człowieka wyrządzając mu jak najmniejszą krzywdę. Filozofia sztuk walki idzie dalej – jeżeli możesz uniknąć konfrontacji to jej unikaj. Osobiście uważam, że sporty walki (nie mieszajmy do tego tai-chi, lub innych „wewnętrznych” systemów kung-fu) mają niezwykle dobroczynny wpływ na kształtowanie charakteru w kierunku „szlachetności”. Judo jest dziś tylko sportem ze wspaniałą filozofią podejścia do przeciwnika, walki itd. Zajmując się od 25 lat sztukami walki, będąc instruktorem ćwiczącym z największymi mistrzami z Japonii, mogę uczciwie stwierdzić, że nie spotkałem się nigdy z żadnymi elementami okultyzmu, czy niebezpiecznych praktyk duchowych. Owszem, spotkałem ludzi, którzy sami sobie wymyślili filozofię do tego, co w oryginale było czyste i klarowne. Popularne było kiedyś kuszenie nowych uczniów na właśnie „nadprzyrodzone umiejętności wielkich i tajemniczych mistrzów”. To jednak tylko chwyt marketingowy. Mistrzostwo i perfekcjonizm, charakteryzujące japońskie sztuki walki, to przede wszystkim ciężką i mozolna praca nad sobą. Przypomnę, że w „prawosławnych” krajach również powraca się do wyszkolenia wojskowego. W szkołach, gdzie rano są modlitwy dla wszystkich uczniów, później uczy się strzelania, fechtunku itd. – wyraźnie przecież ukierunkowanych na zabicie przeciwnika. Stoi za tym jednak filozofia „obrony ojczyzny”, co jest bogobojnym obowiązkiem każdego obywatela. Pomimo aktualności przykazania „Nie zabijaj”. Judo uczy tylko obezwładniania i zdrowej rywalizacji sportowej. Co do „działania intuicyjnego i wyłączania umysłu” to proszę pamiętać, że po pierwsze to dwie różne rzeczy, a po drugie każdy zawód/zajęcie, gdzie jest duże zagrożenie, albo nie ma czasu na myślenie bazuje na intuicyjności. Po to szkoli się personel samolotów, łodzi podwodnych, ratowników medycznych itd, żeby decyzje podejmowane były w ułamku sekundy. Do tego potrzeba pewnej automatyzacji, wyuczenia. Nie ma czasu na filozofię, kiedy następuje dekompresja kabiny na wysokości 10.000 m. Wykonuje się wtedy w kilka sekund przewidzianą procedurę. Od tego zależy życie ludzkie. Kiedy rzuca się na kogoś przeciwnik z nożem, wtedy też nie ma czasu na filozofię. W judo jest unik, rzut, obezwładnienie i wtedy można sobie z obezwładnionym przeciwnikiem bezpiecznie porozmawiać nawet dłuższą chwilę. Zanim przyjedzie policja 😉

dr Marcin Abijski
3 dan Okinawa Shorin-Ryu Karate
1 dan Okinawa Kobudo
1 dan Shito-ryu Karate

Chyba nie ukształtowała się wyraźna tradycja ikon, do których wierni zwracają się w czasie epidemii. W rosyjskiej współczesnej praktyce wskazuje się na ikony Bogarodzicy, które chronią przed zarazą i są to: Bogolubskaja ikona Matki Boskiej, „Umilenije”, kilka typów Smoleńskie ikony Matki Boskiej, Gruzińska ikona Matki Boskiej i kilka innych.

Cóż mógłbym poradzić? W kontekście ograniczeń powodowanych zmaganiami z pandemią zabrzmi to co najmniej dziwnie, ale przecież te ograniczenia w końcu zostaną zniesione i wrócimy do normalności. Pisze Pani o „stałych kontaktach i spotkaniach z ludźmi”, ale to spotkania „zawodowe”. W tym kontekście na pewno może się zdarzyć niejedna cenna znajomość, ale to raczej bierna, bo „wyczekująca” postawa. Chrystus powiedział: „Szukajcie, a znajdziecie”. Warto zatem spróbować częściej „wychodzić na zewnątrz” i spotykać się z ludźmi z naszego „prawosławnego podwórka”. Znam kilku samotnych mężczyzn, którzy też rozglądają się w poszukiwaniu prawosławnej partnerki. Jeszcze w zeszłym roku dość regularnie spotykała się dość liczna grupa 30+40+, ale ostatnio „słuch o niej zaginął” – może zeszła do cyberprzestrzeni? W Przeglądzie Prawosławnym była niegdyś rubryka „Poznajmy się” – może warto sprawdzić czy zgłoszenie spowoduje, że znowu ruszy? Mimo pandemicznych ograniczeń w tym roku również szły (i jechały) pielgrzymki na Grabarkę – w większości uczestniczyli w nich młodzi ludzie. Wspominam o tym, bo znam małżeństwa, które okazały się owocem pielgrzymkowych znajomości. Niech spotkanie z ikoną św. Styliana pobudza do spotkań w prawosławnym (i nie tylko?) środowisku.

Rzeczywiście w naszym ustawodawstwie kościelnym i praktyce parafialnej słowo „kustosz cerkwi” prawie nie występuje. Samo słowo kustosz, oznacza stróża lub opiekuna. Bardzo często słyszymy wyrażenie „kustosz muzeum”. W przypadku kustosza cerkwi, chodziłoby o opiekuna konkretnej kaplicy, która mieści się na terenie jakiejś parafii i formalnie należy do tej parafii. W tym wypadku pod pojęciem „kustosza cerkwi” należałoby rozumieć kogoś, kto się opiekuje tą kaplicą, lub też wspólnotą tam gromadzącą się.

Prawdę mówiąc tego sojuszu Cerkwi z partią rządzącą zupełnie nie widzę. Znacznie wyraźniej widzę natomiast współpracę prawosławnych z partią opozycyjną i to zarówno na szczeblu krajowym a jeszcze bardziej lokalnym. Osobiście krytycznie odnoszę się do wielu działań partii rządzącej, natomiast pomoc jaką okazał Prezydent Polski i Marszałek Województwa Podlaskiego w sprowadzeniu św. Ognia z Jerozolimy na Wielkanoc wpłynęła na wzrost sympatii społeczności prawosławnej do tych osób (i być może w jakiś sposób do partii, którą reprezentują). W żaden sposób nie określałbym wdzięczności wyrażonej przez naszych hierarchów jako „poddańcze zachowanie” lub „oficjalny hołd” Uważam, że Pańska ocena jest dalece przesadzona. Myślę, że dla nas prawosławnych pozostaje bardzo bolesnym wspieranie przez partię o której mówimy kultu żołnierzy wyklętych i w jakiś sposób sympatyzowanie z marszami, które odbywają się w Hajnówce. Pamiętamy też, że premier Morawiecki wyraźnie opowiedział się aby w Białymstoku była ulica „Łupaszki”. Wszystko to raczej mówi o rozchodzeniu się dróg Cerkwi i partii rządzącej a nie o „sojuszu”. Swoją myśl zawarł Pan w jednym długim zdaniu i trudno jest mi odczytać ostatnie pytanie. Jeśli dobrze rozumiem, to pyta Pan, czy prawosławni nie obawiają się wchodzenia do swoich świątyń pewnych osób, które będą zakłócały nabożeństwa, tak jak to miało miejsce w przypadku Marszu kobiet i atakowaniu świątyń Kościoła rzymskokatolickiego? Po pierwsze myślę, że prawosławie nie jest kojarzone z partią rządzącą, po drugie akty chuligańskie dewastowania kościołów (tak nazwałbym te zdarzenia), które miały miejsce, w ocenie społecznej znacząco obniżyły wartość protestów kobiet. Myślę, że nastroje anty Kościelne (anty prawosławne) rykoszetem dotkną nas, ale będą one raczej wynikać z „mody” i ze snobizmu w naśladowaniu wrogów Kościoła rzymskokatolickiego. Żyjemy w Państwie gdzie są odpowiednie organy dla zapewnienia bezpieczeństwa obywatelom i nie widziałbym potrzeby powoływania bojówek prawosławnych do ochrony świątyń.

Kościół prawosławny nie opracował jurydycznej formuły aktu apostazji. Jeśli, ktoś nie chce chodzić do cerkwi, to po prostu nie chodzi. Przecież nikt nie przymusza do chodzenia do świątyni ani do wiary. Natomiast jeśli chce Pani zamanifestować swój akt, to najlepiej pójść do proboszcza i powiedzieć, że chce się wypisać z parafii. Tylko najpierw proszę się upewnić, czy jest Pani zapisana do parafii? Wielu wiernych nie zapisuje się do parafii, ale uczestniczy w nabożeństwach. Jeśli nie jest Pani zapisana do parafii, to po prostu nic nie trzeba robić. Naturalnie z własnej woli nie będzie Pani uczestniczyć w życiu sakramentalny, trzeba też powiedzieć rodzinie, aby w razie śmierci nie dokonywano religijnego pochówku. Jeśli jednak pewnego dnia stwierdzi Pani, że wybrała niewłaściwą drogę, to proszę się nie wahać i wejść do cerkwi. Św. Jan Chryzostom u wejścia do jednej ze świątyń kazał umieścić napis: „Wejdź, tutaj nie sądzą, tutaj leczą”

W prawosławiu archanioł Uriel zaliczany jest do grona ośmiu archaniołów, których pamięć jest obchodzona 8/21 listopada. Ogólnie cieszy się dużym szacunkiem wśród prawosławnych i występuje szereg ikon z jego wizerunkiem. W Kościele zachodnim w VIII w papież rzymski Zachariasz zakazał kultu archanioła Uriela. Jako powód wskazuje się na to, że jego imię występuje w księgach deuterokanonicznych Starego Testamentu, tzn. w księgach nie do końca uznawanych za kanoniczne. W starożytności prawdopodobnie dochodziło do nadużycia kultu Uriela i dlatego zaistniała taka decyzja papieża i tak pozostało.