Tradycja kanoniczna i nauczanie Ojców Cerkwi wyraźnie wskazują, że w okresie paschalnym nie należy stawać na kolana i czynić pokłonów ziemnych. Jeśli chodzi o okres między Bożym Narodzeniem i Chrztem Pańskim, to nie widzimy wyraźnych wskazań kanonicznych, natomiast zapisy zawarte w Typikonie pod datą 25 grudnia mówią, że w tym okresie „nie stajemy na kolana i nie czynimy pokłonów ani w świątyni ani swojej celi”. Nie traktowałbym zrobienia pokłonu w tym okresie jako grzech, ale jest to rzecz, jak wskazuje Typikon, której nie powinno się czynić.
Taka klasyfikacja na święta „obowiązkowe i nie obowiązkowe” w prawosławiu nie występuje. Naturalnym jest, że najważniejsze święta pozostają te z liczby dwunastu. Jest też szereg świąt o mniejszym znaczeniu. Jeśli możliwości nam pozwalają, to powinniśmy uczestniczyć w nabożeństwach świat tych najważniejszych. Natomiast nie mogę powiedzieć, że w nabożeństwach jednych świat powinniśmy uczestniczyć, a na inne święta nie trzeba iść do cerkwi. Takie prawne i dyscyplinarne podejście jest raczej obce naturze prawosławia. Uczestnictwo w nabożeństwach i św. Liturgii jest wyrazem naszej miłości do Boga a nie wynikiem nakazów.
Cerkiew prawosławna nie akceptuje spalania ciała ludzkiego. Duchowni często odmawiają odprawiania nabożeństwa pochówku w takich sytuacjach. Proszę porozmawiać z mamą na ten temat i przekonać, aby odstąpiła od takiej woli, potem może rzeczywiście być kłopot. Jeśli chodzi o kolejne pytanie dotyczące samobójstwa to interpretowane to jest jako wielki grzech. Trudno nam mówić, czy taka sytuacja „zamyka drogę do nieba”? Ufamy w miłosierdzie Boże. Cerkiew w podobnych sytuacjach rozważa też, czy jest to postępek i grzech przy zdrowych zmysłach czy też w chodzi w grę choroba psychiczna?
Duchowny, aby sprawować św. Liturgię musi być odziany we wszystkie szaty, które powinno nakładać się do sprawowania tego nabożeństwa. Podejrzewam, że jeśli duchowny miał na sonie jedynie Epitrachilion, to wykonywał inne czynności liturgiczne.
Literatura dotycząca prawosławia i teologii prawosławnej jest bardzo szeroka i bogata. Trudno mi jest tu wymienić wszystkie publikacje. Proponowałbym zapoznać się z niewielką książką metropolity Antoniego Blooma „Szkoła modlitwy”. Polecam takich autorów jak: metropolita Kalistos Ware, ks. John Meyendorff, ks. Aleksander Schmemann. Spośród współczesnych ascetów polecałbym starca Paisjusza Hagiorytę. Występuje szereg tłumaczeń wymienionych autorów, ale ten spis można rozszerzyć na innych teologów prawosławnych.
Raczej żaden lokalny Kościół prawosławny nie zabierał oficjalnie głosu w ocenie II Soboru watykańskiego. Wydaje mi się, że w ocenie tego Soboru występują dwa główne czynniki, które pojawiają się w prawosławiu. Pierwszy dotyczy ekumenicznego otwarcia się Kościoła rzymskokatolickiego wobec innych Kościołów i nie nazywanie ich schizmatykami lecz bratnimi Kościołami. W tym kontekście Sobór ten dość ciepło wyraża się o prawosławiu. Drugi aspekt dotyczy reform liturgicznych w Kościele rzymskokatolickim i uproszczenia ogólnie pojmowanej liturgii. Wobec tych zmian w środowiskach prawosławnych pobrzmiewa pewna krytyka. Nadmienię jeszcze, że do różnych komisji w czasie trwania Soboru byli zapraszani teolodzy prawosławni i ogólnie mówi się o znaczącym wpływie prawosławia na szereg dokumentów przyjętych na tym Soborze.
W opisanym przypadku trudno dostrzec jakieś wspólne działanie i świadectwo. Można (i warto) wspólnie próbować naprawiać błędy, szukać rozwiązania problemów, walczyć o przetrwanie błogosławionego przez Boga związku małżeńskiego, ale przy tym pamiętać, że „do tanga trzeba dwojga”… Wypadałoby zatem upewnić się, że ten związek rzeczywiście jeszcze istnieje. Trudno bowiem walczyć o coś, czego już nie ma…
W prawosławiu nie unieważniamy małżeństwa. Przed ewentualnym powtórnym małżeństwem cerkiewny sąd lub biskup diecezjalny sprawdza/stwierdza fakt wcześniejszego bezpowrotnego rozpadu małżeństwa. Zainteresowani proszą wówczas o zdjęcie błogosławieństwa z poprzedniego związku.
Polecam lekturę książek bp Kallistosa Ware: ‚Kościół prawosławny’, ‚Królestwo wnętrza’ i ‚Tam skarb twój, gdzie serce twoje’. Wartościowych tekstów jest wiele więcej, ale od tych warto zacząć… Twój ‚stonowany nastrój i spokój’ są w tej sytuacji jak najbardziej wskazane. Ewentualna zmiana wyznania nie powinna następować ‚tylko dlatego, że mi się tutaj nie podoba’. Trzeba też uważać, żeby nie nastąpiła pod wpływem ‚zauroczenia’, zachwytu, pierwszego ‚dobrego wrażenia’ itp. Duchowość wschodniego chrześcijaństwa zdecydowanie różni się od tej zachodniej i choć ‚odczuwasz ją głęboko’, trzeba dołożyć wiele starań aby w głęboko w nią wejść. Prawosławie bardzo ‚akcentuje’ potrzebę żywego uczestnictwa w nabożeństwach – w ‚prawidłowym oddawaniu chwały Bogu’ i jednocześnie ‚prawidłowym nauczaniu’ (to znaczenia gr. terminu orthodoxia). Jako apostata, ale jednak człowiek poszukujący, możesz być obecny na prawosławnych nabożeństwach. Niech to (i zalecana poszerzona lektura) będzie Twoją odpowiedzią na kierowane do Ciebie zaproszenie: ‚Przyjdź i zobacz’…
Do zobaczenia zatem, np. w akademickiej cerkwi św. Marii Magdaleny w Białymstoku…
Pytasz czy można w przyszłości stworzyć rodzinę z osobą, która ma już dziecko, czy nie popełnisz przez to grzechu. Zastanawiasz się jak tego rodzaju związki postrzega prawosławie. Myślę, że warto zadać kilka innych pytań. W opisanym przez Ciebie związku z mężczyzną, który ma już dziecko dopatrywał bym się nie tyle grzechu, co ewentualnych dodatkowych trudności. Jeśli nie wszystko, to bardzo wiele zależy od tego, jak odnosisz się i będziesz odnosić się do mężczyzny, który był już w związku z jakąś inną kobietą i ten związek zaowocował narodzinami dziecka. Ważna jest tu też wiedza, dlaczego ten związek nie przetrwał, jaka była przyczyna lub przyczyny jego zerwania, mimo że pojawiło się dziecko. Czy nie ma podstaw do podejrzeń/domysłów/stwierdzenia, że ten mężczyzna nie traktuje relacji z kobietami wystarczająco poważnie? Jeżeli rozstał się z poprzednią partnerką, czy nie pojawią się w twym sercu obawy, że to samo może spotkać Ciebie? To może być dodatkowe, niepotrzebne „obciążenie” w Waszych relacjach. To oczywiście może być ten właściwy mężczyzna, z którym (mimo albo dzięki jego doświadczeniom z przeszłości) będziesz mogła „stworzyć szczęśliwy związek i w przyszłości założyć rodzinę”, ale warto się co do tego upewnić. A temu właśnie służy prawidłowo stosowana „instytucja” narzeczeństwa .
Znam pary, które przeszły tego rodzaju „próby” i po rozpadzie wcześniejszych związków, pomyślnie ułożyły sobie życie z nowymi partnerami i dziećmi z ich poprzednich związków. Ale tylko one wiedzą jak trudno bywa do tego doprowadzić. Wierzę, że Tobie/Wam też może się to udać, ale na pewno potrzebna będzie miłość opisana przez św. Pawła w trzynastym rozdziale Pierwszego Listu do Koryntian…
Życzę Wam zatem takiej właśnie miłości… Obojgu.
Nie zetknąłem się z żadną oficjalną wypowiedzią Cerkwi na wskazany temat. Zastanawiam się natomiast co/kto miałby pozbawiać kobiety prawa do służby wojskowej. Skoro zajmują wysokie i bardzo odpowiedzialne stanowiska w służbie cywilnej, z powodzeniem kierują dużymi i „trudnymi w obejściu” grupami mężczyzn (i kobiet) w firmach czy korporacjach, dlaczego nie miałyby dowodzić mniejszymi czy większymi oddziałami żołnierzy (i żołnierek)? Czy kobieta Prezydent „z automatu” nie jest nawet zwierzchnikiem całych sił zbrojnych danego kraju? Czy Kościół/Cerkiew ma się na ten temat wypowiedzieć „za” albo „przeciw”?
Pytanie „Czy godzi się by kobieta” można interpretować na różne sposoby…