Przepraszam za tak bardzo opóźnioną odpowiedź. Wielki Post, Wielkanoc i pandemiczne ograniczenia co prawda już minęły, ale problemy poruszone w pytaniach pozostają aktualne.
Na pytanie czy oszuk(iw)ać żonę i córkę, odpowiadam przecząco – lepiej tego nie robić nie tylko ze względu na jedno z dziesięciorga przykazań, ale również przez to, że prawda prędzej czy później „jak oliwa na wierzch wypływa” i fakt jej zatajenia albo mówienia nieprawdy z pewnością naruszy Wasze relacje, nadszarpnie zaufanie, które później bardzo trudno odzyskać. Można „usprawiedliwiać się” dobrymi intencjami – bo spowiedź jest przecież bardzo ważna – ale w ważnych sprawach lepiej „grać na czysto”. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem byłoby wyjaśnienie dlaczego to ważne, dlaczego Panu na tym zależy.
Co do pytania o obchody święta Zmartwychwstania Chrystusa bez spowiedzi i ewentualnej „pokuty za taki grzech”, czuję się zobowiązany, aby zacząć od „sprostowania”.
Zacznijmy „od końca” – braku spowiedzi w Wielkim Poście nie rozpatrywałbym w kategoriach grzechu, który trzeba „odpokutować” ale traktowałbym je jako poważne zaniedbanie, które wymaga korekty. Zapytałbym kiedy była ostatnia spowiedź, jak często przystępuje Pan do spowiedzi, ale nawet nie znając odpowiedzi, sugerowałbym, aby stała się regularną praktyką „na bieżąco”, a nie tylko wydarzeniem „od święta” i to jeszcze tego najważniejszego, jakim jest Pascha Chrystusowa. Spowiedź to „lecznica” (cs. wraczebnica), bo wszystkie nasze grzechy to choroby duszy. Choroby trzeba leczyć, póki są w początkowym stadium i wizyty u lekarza nie odkładać „na jutro”. Trzeba też pamiętać, że choroby duszy może wyleczyć i leczy tylko Pan Bóg i to dlatego warto przystępować do spowiedzi częściej i regularnie. Spowiedź to wizyta u Lekarza, a komunia, Ciało i Krew Chrystusa to „lekarstwo i pokarm nieśmiertelności” – trzeba je przyjmować jak najczęściej, najlepiej na każdej Liturgii, a nie tylko „od czasu do czasu” albo „od wielkiego święta/dzwonu”. To w misterium Eucharystii jednoczymy się z Chrystusem i uświęcamy nasze ciało i duszę, całe nasze życie. Tak więc mówiąc o spowiedzi „przed Wielkanocą” nie zapominajmy o Eucharystii…
Co do „pokuty”, którą wypadałoby „odczynić”, śpieszę z wyjaśnieniem, że w prawosławiu nie pojmujemy grzechu jako „długu, który trzeba spłacić” i nie traktujemy zaleceń udzielanych duchownego przy spowiedzi jako „zadośćuczynienia” – „spłaty długu”. Te zalecenia to „lecznicza terapia” – nad leczeniem chorób trzeba popracować nieco dłużej i to na różne (wskazywane przez duchownego) sposoby. Można to porównać z przyjmowaniem tabletek, suplementów, diety czy sanatorium po wizycie u rodzinnego lekarza. Nie robimy tego wszystkiego „za karę”, za to, że zachorowaliśmy czy żeby „odczynić pokutę”, ale po to, żeby wyzdrowieć.
Aby zrozumieć, dlaczego spowiedź jest tak ważna i „jak to działa” polecam lekturę tekstu bp Kallistosa Ware, Prawosławne rozumienie pokajanija, zamieszczonego w książce Królestwo wnętrza, dostępnego również w starej wersji cerkiew.pl oraz: Wiosna, dzieci, ogrody… Warto przeczytać wszystkie artykuły o spowiedzi zamieszczone w tym dziale: http://www.typo3.cerkiew.pl/
Pełne przeżywanie święta Zmartwychwstania Chrystusa nie jest uzależnione od tego czy przystąpiliśmy do spowiedzi (choć to oczywiście bardzo ważne i bardzo pomaga) ale od tego, jak się do tego święta przygotowujemy przez cały Wielki Post. To cały proces, a nie jednorazowe działanie tuż przez świętem… Polecam w związku z tym jeszcze jedną lekturę – Wielki Post i konsumpcyjne społeczeństwo bp Kallistosa Ware
Życzę przekonywującej lektury