Być może w niektórych przypadkach rzeczywiście duchowni lubią tytuły. Wydaje mi się jednak, że najczęściej to redakcje cerkiewne, które umieszczają teksty danego autora lub też oficjalnie informując w jakiej jest parafii posługują się tymi tytułami. Rzeczywiście nie jest to rzecz mocno istotna kiedy mowa jest o tym czy innym duchownym.
W naszych podręcznikach do Prawa Kanonicznego nie spotykamy specjalnych przepisów, które wskazywałyby jakich zawodów matuszka nie powinna wykonywać. W kanonach cerkiewnych też nie ma mowy o tym. W Nowelach cesarza Justyniana (VI w.) i w kanonie Apostolskim 18 mowa jest o tym, że żona kandydata do stanu duchownego nie może być aktorką. Takie wskazanie posiada przede wszystkim charakter moralny. Odnoście do żony duchownego najczęściej w kanonach wskazuje się, że związek małżeński, który zawiera przyszły kandydat do stanu duchownego, to zarówno dla niego jak i dla niej powinien być to pierwszy związek małżeński.
W prawosławnym pojmowaniu łaska Boża, owszem, jest uświęcająca, ale nie stosujemy tego pojęcia w kontekście przystępowania do misterium spowiedzi i Eucharystii. Spowiedź to „lecznica”, a Ciało i Krew Chrystusa to „lekarstwo i pokarm nieśmiertelności”. Po wizycie u lekarza, gdy usłyszę diagnozę, nie oznacza to, że już jestem wyleczony i zdrowy. Ciągle potrzebuję leczenia, idę do apteki, kupuję lekarstwa i przyjmuję je przez jakiś czas, żeby się leczyć. Do komunii przystępujemy bo jesteśmy ‚chorzy na grzechy’ (grzechy to choroby duszy) i potrzebujemy Lekarstwa. Wielu prawosławnych uważa, że trzeba być ‚godnym’ (cs. dostojnym), aby móc przystąpić, ale któż z nas może uczynić siebie godnym przed Bogiem? Polecam lekturę i rozważania nad przypowieścią o „synu marnotrawnym” – ten syn był ‚skrajnie niegodny’, prosił Ojca, aby go przyjął jak sługę. To Ojciec kazał sługom umyć go, ubrać i obuć, i nałożył mu synowski pierścień na palec… Syn przyszedł w pokajaniu, w głębokim zrozumieniu tego, jakim się stał przez to, że zgrzeszył. Tego najbardziej potrzebujemy przystępując do misteriów.
Stałe części nabożeństw cyklu dobowego – psalmy, modlitwy i pieśni – w ich ustalonym dostępne są w księdze liturgicznej zwanej czasosłow (od gr. orologion). Może on zawierać również modlitwy poranne i wieczorne, ważniejsze pieśni Wielkiego Tygodnia, święta Zmartwychwstania Pańskiego i tygodnia paschalnego, ponadto tropariony ośmiu tonów, dwunastu wielkich świąt, a także ku czci wielkich świętych. Tej księgi wierni mogą używać do modlitwy w domu. Przedmowa do czasosłowu wyraźnie wskazuje, że powinna być w powszechnym codziennym użyciu. Pojawia się tam m.in. zalecenie aby „dzieci uczące się czytać (z czasosłowu właśnie!), nawykały przy tym do modlitwy kierowanej do Boga w różnych potrzebach i do oddawania Bogu chwały…” Pozwolę sobie przy tej okazji zauważyć, że np. wielka ektenia nie jest zestawem krótkich modlitw kierowanych do Boga lecz ‚listą’ konkretnych wezwań do modlitwy kierowanych do wiernych zebranych w cerkwi i w każdym innym miejscu sprawowania modlitwy. Duchowny czy diakon zaprasza wszystkich obecnych aby każdy z nich osobiście modlił sie swymi słowami (albo przynajmniej myślami?) o pokój na całym świecie, o pokój z wysokości, o zbawienie duszy, o zjednoczenie wszystkich itp. itd. Wyraźnie wskazuje na to zakończenie poszczególnych wezwań ektenii – [..], Do Pana módlmy się! albo […], Pana prośmy! W domu można to praktykować rodzinnie albo indywidualnie…
Nie zgadzam się z Twoją koleżanką. „Bycie prawosławnym” nie zależy od języka cerkiewnosłowiańskiego lecz od sposobu naszego życia – życia i postępowania zgodnego z nauczaniem Chrystusa i chrześcijańską wiarą, że Jezus Chrystus, Syn Boży stał się Synem Człowieczym i jest naszym Zbawicielem. Jeżeli język cerkiewnosłowiański pomaga w lepszym, dokładniejszym zrozumieniu nauczania Chrystusa, które przekazuje nam Cerkiew m.in w tekstach liturgicznych, warto uczyć się tego języka, ale te same nauki można też usłyszeć czy przeczytać w wielu innych językach. Bardzo pomocne okazuje się sięganie do greckich oryginałów Pisma Świętego i tekstów patrystycznych. Nauka greki powinna zatem pomagać w ‚byciu jeszcze lepszym prawosławnym’… Uczmy się języków. Ktoś bardzo mądry (Goethe?) powiedział – „Ile języków znasz, tyle razy jesteś człowiekiem”.
To raczej niepokojące… Zapytałbym jednak o jakim poście mowa. Jeżeli jest zbyt ‚ścisły’ czy ‚srogi’ albo nadto wydłużony, może warto spróbować nieco go złagodzić. Być może organizm reaguje tak drastycznie na brak jakiegoś ważnego czy niezbędnego akurat składnika diety. Z drugiej strony post to jednak sposób naszych zmagań z demonicznymi pokusami. „W poście powstrzymujemy się od tego, co dobre (mięso, nabiał, rozrywki czy przyjemności), aby podtrzymywać w sobie zdolność do powstrzymywania się od tego, co złe – od grzechu i pokus”. Poważnie traktowany, rzetelny i ‚wielowarstwowy’ post na pewno nie podoba się naszemu wrogowi, ‚władcy tego świata’, temu „lichu co nie śpi” i może różnymi sposobami próbować nas do postu zniechęcić. Post to również część naszych ascetycznych zmagań. Asceza to ćwiczenia, to walka. Mnisi odchodzili na pustynie żeby zmagać się ze swymi słabościami i skutecznie odpierać ataki wroga. „Niepokój, zawirowania wewnętrzne, walka, wychodzenie na wewnętrzną pustynię”, o których piszesz, mogą zatem być również przejawami naszych wewnętrznych zmagań. Warto sprawdzić o co tu chodzi i podjąć stosowne działania. Życzę fizycznej i duchowej siły i wytrwałości, bo jak pisze św. Marek: „kto wytrwa do końca, ten będzie zbawiony” (Mk 13,13).
Współczuję i polecam/zalecam niezwłoczną wizytę u psychoterapeuty. W leczeniu tych lęków przez specjalistę pomoże psalm 90[91].
1. Czy osoba nieprawosławna (mowa tu o katolickiej osobie) może słuchać nabożeństw w cerkwi czy uczestniczyć w mszy w Cerkwi prawosławnej?
Tak, może słuchać nabożeństw w cerkwi. W Cerkwi nie sprawujemy jednak mszy lecz Boską Liturgię. Uczestniczenie w niej jest możliwe, ale jest ograniczone do obecności, która umożliwia słuchanie modlitewnych śpiewów, obserwację liturgicznych działań a nawet reagowanie na liczne wezwania do modlitwy (Gospodu pomolimsia/do Pana módlmy się). Osoba nieprawosławna nie może jednak uczestniczyć w misterium Eucharystii. Do tego niezbędna jest jedność wiary – różnice dogmatyczne pomiędzy prawosławnym chrześcijaństwem a rzymskim katolicyzmem nie pozwalają na to.
2. Czy katolik może modlić się prawosławnymi modlitwami? (czy to jest grzech)?
Zdecydowanie można i z pewnością nie jest to grzech…
3. Czy wyznawca katolicyzmu może mieć w domu krzyż prawosławny (np. Drewniany na podstawce czy na szyi) oraz ikonę z prawosławną symboliką?
Może.
4. Czy przejście z katolicyzmu na prawosławie jest w jakimś stopniu grzechem i czy ta osoba nadal ma szansę na zbawienie czy skazany jest na zatracenie? (Na razie nie planuje zmiany religii, ale pytam w razie zmiany zdania)
Przejście z rzymskiego katolicyzmu na prawosławie nie jest zmiana religii. To zmiana wyznania. Absolutnie nie rozpatrywałbym tego w kategoriach grzechu i jako powodu do „zatracenia”. Proszę poczytać pytania i odpowiedzi w dziale „konwersja”. Polecam m.in. wypowiedź z 03-10-2020
Droga Magdaleno, Serdecznie Ci współczuję i nade wszystko życzę powrotu do zdrowia. Z tego co napisałaś wnioskuję, że jesteś w trakcie leczenia, więc zanim przejdę do kwestii związanych z umieraniem i śmiercią, chciałbym zachęcić Cię do usilnej wiary i działania w dążeniu do wyzdrowienia. Warto próbować, działać z głęboką wiarą, że dla Boga i z Bogiem wszystko jest możliwe… W związku z Twoimi obawami, że „staniesz przed Bogiem z ‘pustymi rękami’” i pytaniem jak rozumieć liturgiczną prośbę o „dobrą odpowiedź na budzącym bojaźń sądzie” polecam lekturę rozważań metropolity Antoniego Blooma „O sądzie ostatecznym”, które znajdziesz w książce „Rozważania o Bogu i bliźnim”, dostępnej w http://sklep.cerkiew.pl/product_info.php?products_id=4815. Znajdziesz tam wiele innych pomocnych rozważań – również o Bożej sprawiedliwości i Bożym miłosierdziu. Polecam też wykład bp Kallistosa Ware, „Ziarno Kościoła: powszechne powołanie do męczeństwa” w pierwszym tomie Jego dzieł zebranych pt. „Królestwo wnętrza”. Ten tekst podpowiada, jak realizować inne, bardzo często powtarzane liturgiczne wezwanie do oddawania siebie i całego swego życia Bogu – słyszymy to wezwanie w zakończeniu większości ektenii: „Najświętszą, przeczystą, błogosławioną, pełną chwały Władczynię naszą Bogurodzicę i zawsze Dziewicę Maryję ze wszystkimi świętymi wspomniawszy, siebie i innych ludzi, i całe życie nasze Chrystusowi Bogu oddajmy.” Co do pytania o różnicę pomiędzy rajem a królestwem Bożym – myślę, że chodzi tu o rozróżnienie pomiędzy „błogosławionym stanem oczekiwania na zmartwychwstanie”, który w Chrystusowej przypowieści o bogaczu i Łazarzu (Łk 16.19-31) określany jest jako „spoczywanie na łonie Abrahama”, a królestwem Bożym, które nastąpi po powtórnym przyjściu Chrystusa w chwale i po zmartwychwstaniu wszystkich. „Łono Abrahama” bywa utożsamiane z niebem i z rajem – nieco więcej na ten temat https://www.gotquestions.org/Polski/Szeol-Hades-Pieklo.html Co zaś do perspektywy umierania i śmierci polecam następujące, moim zdaniem bardzo wiele wyjaśniające i na swój sposób „uspokajające” teksty: – „Zakończenie życia w pokoju: cielesna śmierć jako doświadczenie uzdrowienia” – to ostatni rozdział książki: bp Kallistos Ware, Misteria uzdrowienia, Lublin 2004. Tego nie na w intrenecie, ale książka jest jeszcze dostępna w sklep.cerkiew.pl – Pójdź radośnie: Misterium śmierci i zmartwychwstania – dostępny na cerkiew.pl i w książce bp Kallistos Ware, Królestwo wnętrza, Lublin 2003. Przydatny może okazać się rozdział „Zgony wielkie i małe”. – metr. Antoni (Bloom), Śmierć i rozłąka, dostępny w archiwum cerkiew.pl i jako broszurka wydana przez parafię św. Jerzego w Białymstoku. Do tego dodałbym jeszcze tekst ‚Prawosławne zaduszki’ ks. Mariusza Synaka, też na cerkiew.pl Zdrowia życzę i owocnej lektury.
W cerkiewnych i osobistych modlitwach prosimy Boga o przebaczenie grzechów popełnionych świadomie i nieświadomie. Te ‚nieświadome’ grzechy mają mniejszy ‚ciężar gatunkowy’ od tych popełnionych z premedytacją, ale też przeszkadzają w naszych dążeniach ku Bogu i ku zbawieniu. Skoro teraz już wiesz jak poważny to grzech, dbaj o to, aby już nigdy się nie powtórzył. Pamiętaj też o tym, jak ‚wpływowe’ okazały się filmy, o których wspomniałeś. Niech ta pamięć przestrzega Cię przed wszelkiego rodzaju pornografią, która jest teraz tak łatwo dostępna nawet dla małych dzieci…
To bardzo ważne, że wyspowiadałeś się z tego grzechu i ciągle żałujesz – to znak że dostąpiłeś pokajania – głębokiego zrozumienia tego, jakim się stałeś przeze to, że zgrzeszyłeś i tego, jakim powinieneś się stawać przez całe swoje życie przez to, że zostałeś stworzony na obraz i podobieństwo Boga (polecam wykład bp Kallistosa Ware, Prawosławne rozumienie pokajania – http://www.typo3.cerkiew.pl/index.php?id=prawoslawie&typ=4&typ2=3&typ3=4)
Wierzę, że masz szanse na zbawienie jak duchowny.